Piotr Jaroszyński
Ekspresja - zapowiedź
W języku polskim używamy zamiennie słów „ekspresja” i „wyrażanie” lub „wyraz”. Słowo łacińskie pochodzi od słowa ex-primo, czyli „wyciskać”, „wygniatać”, „wytłaczać”, natomiast słowo polskie od słowa „raz”, czyli cios. Z biegiem czasu „ekspresja” i „wyraz” najpierw mocą metafory, a później wskutek przyzwyczajenia poszerzały swoje znaczenie. I tak łacińskie expressio znaczyło również „nadawać kształt”, „opisywać”, „przedstawiać”, „uzmysławiać”, „naśladować”, „objawiać”, „wymawiać”, „wypowiadać”. Podobnie słowo polskie „wyrażać” jest bardzo elastyczne, można wyrazić pogląd, uczucie czy życzenie. W odróżnieniu od wielu terminów filozoficznych słowo „ekspresja” zaczyna nabierać znaczenia technicznego stosunkowo późno, bo dopiero w okresie baroku. Związane jest też bardziej ze sztuką niż z filozofią.
Andrzej Biernacki
Eks Presja - zapowiedź
Słownikowa definicja, określająca ekspresję jako wyrazisty i sugestywny sposób wyrażania uczuć, zwłaszcza w logicznym związku z faktem, że już najstarsze relikty plastyki człowieka składały się niemal wyłącznie z ekspresji środków widzialnych, w oczywisty sposób upoważnia do stawiania znaku równości między tymi pojęciami. A w każdym razie prowadzi do wniosku, że ekspresja była w sztuce zawsze ingrediencją prymarną, do rozpoznania wyłącznie wzrokowego. Współczesny termin – „sztuki wizualne”, bez względu na to, co ktokolwiek chciałby przez nie rozumieć, także jednoznacznie ten trop odczytu podtrzymuje. Słowem, nie było sztuki bez ekspresji, a już na pewno nie było wartościowania sztuki bez oceny stopnia i gatunku ekspresji zastosowanej.
Â
